Tarih boyunca birçok önemli ve dünyaca tanınmış terapist, aile ve birey ile ilgili farklı terapi yöntemleri geliştirmiş ve bu yöntemler sayesinde aile ve birey içerisindeki sorunların çözülmesini sağlamıştır. Örneklerden birisi 1980’li yıllarda Amerikalı terapist Richard Schwartz tarafından geliştirilen İçsel Aile Sistemleri Terapisi olarak ifade edilebilir.
İçsel Aile Sistemleri Terapisi (Internal Family Systems Therapy – IFS) sayesinde bir kişinin iç dünyasında bulunan farklı parçalar ile bir araya gelen içsel bir aile sistemi ortaya çıkarılır ve bu sistemin anlaşılması hedeflenir. Parçaların her biri bireyin sahip olduğu duygu, düşünce ve davranışlar üzerinde etkiye sahiptir. Bu parçalar duygu, düşünce ve davranışlarda etki oluşturan benlik durumları ya da içsel güçler anlamına gelmektedir.
IFS terapisi bireyin iç dünyasına yönelen bir terapi sistemidir. Çünkü bu parçaların birbirleri arasındaki ilişkilerini ve etkilerini çözmeye çalışır. Uygulamayı gerçekleştiren terapist danışan kişinin içsel aile sisteminde bulunan parçaları anlamlandırması ve bu parçaların amaçlarını belirlemesi için ona destek sağlar. Terapi sayesinde içsel denge ve uyum elde edilirken, her parçanın etkili bir şekilde birbiri ile iletişim kurması sağlanır.
İçsel Aile Sistemleri Hangi Parçalardan Oluşur?
İçsel aile sistemleri içerisinde 4 farklı temel kavramdan bahsetmek mümkündür. Bu kavramlar aşağıdaki listede kısa açıklamalar ile incelenebilir.
- Self olarak adlandırılan temel benlik; şahsın sağlıklı yöneticilik düzeyini ve içsel denge düzeyini temsil eder. Bu kavram içsel aile sisteminde denge oluşturma ve yönetme yeteneğini ortaya koyar.
- Exiles yani çocuk benlik durumları ise bireyde travmatik olaylar yaşanması sonrasında bastırılan, kaçınılan ve acı oluşturan duygusal durumlar anlamına gelir.
- Protectors yani koruyucu parçalar ise her bireyin kendini koruma maksadı ile geliştirdiği savunma parçalarıdır. Genellikle acı oluşturan duyguların kontrol edilmesi ve bu duygulardan kaçınmak için geliştirilmişlerdir.
- Managers toplayıcı parçalar ise günlük yaşamda bir düzen oluşturabilmek ve kontrol sağlamak için geliştirilmiş içsel düzenleyici kısımlardır.
İçsel Aile Sistemleri Terapisi Nasıl Uygulanır?
Terapist ilk seans içerisinde bireyin içsel dünyasını keşfetmesi üzerinde durur. Danışan içsel parçalarını anlamlandırdıktan sonra bunlar arasındaki etkileşimleri çözerken, terapist kendisine bir rehberlik sunar. Sonraki kademede dengenin oluşturulması ve parçaların birbirleri ile bütünleşmesi aşaması yer alır. Yani birey içsel parçalarının etkileşim sistemini kavrarken, terapist bu bağlantıyı daha güçlü bir hale getirir.
İçsel parçaları ile uyum sağlayan bir birey, kendi içerisinde tamamlayıcı bir denge sistemi elde eder. Sonrasında terapi artık iyileşme süreci içerisine girer. Bu durumda içsel parçaların tümü birbirleri ile sağlıklı bir ilişki kurmaya başlarken, örnek olarak geçmişte yaşanan travmalar ele alınır. Amaç bireyin duygusal iyileşme elde etmesi, yaşamında tatmin sağlaması ve anlam kazanmasıdır.
İçsel Aile Sistemleri Terapisi Nerelerde Kullanılır?
Bireylerin kişisel olarak gelişim süreci içerisinde bulunurken yetişkinlik döneminde terapi alması gerektiğinde içsel aile sistemleri kullanılabilir bir terapi yöntemidir. Ayrıca çift terapi yöntemlerinde ve aile ilişkilerinin geliştirilmesi danışmanlık terapilerinde de bu yöntemden yararlanılabilir.